Cevap

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Ticaret ve Diğer Kazanç Getirici Faaliyetlerde Bulunma Yasağı” başlıklı değişik 28 inci maddesinde “Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç). Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz.  

            Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır.

            Eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler,”hükmü yer almaktadır.

            Devlet memurunun ticaret ve kazanç getirici faaliyetler yasaklanmış ve yapabileceği işler ve yasağın istisnaları belirtilmiştir. Devlet memurlarının özel kanunlarda belirtilen görevler ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı kapsamı dışında tutulmuştur.

            - 657 sayılı Kanunun 28 inci madde de yer alan kazanç getirici görev ve faaliyetleri yapabileceği,
            - Özel kanunlar ile memurlara yapabilecekleri düzenlenen ise bu hükümlerden faydalanabilecekleri,
                        Özel Öğretim Kurumları Kanunu uyarınca ders vermeleri,

            - 657 sayılı Kanunun 87 inci maddesi uyarınca verilen ikinci görev görevler diğer kazanç getirici faaliyetler kapsamı dışında bulunmaktadır.

Anılan hükümde Devlet memurlarının memur iken yapabilecekleri işler sayılmıştır. Özel Kanun hükümleri saklı kalmak üzere kanunda belirtilen faaliyetler dışındaki faaliyetlerde bulunmaları mümkün değildir.

 Diğer taraftan 657 sayılı Kanunun aylıksız izinleri düzenleyen 108 inci maddesinde “D) Özel burs sağlayan ve bu burstan istifade etmesi için kendilerine aylıksız izin verilenler de dâhil olmak üzere burslu olarak ya da bütçe imkânlarıyla yetiştirilmek üzere yurtdışına gönderilen veya sürekli görevle yurtiçine ya da yurtdışına atanan veya en az altı ay süreyle yurtdışında geçici olarak görevlendirilen memurlar veya diğer personel kanunlarına tâbi olanlar ile yurtdışına kamu kurumlarınca gönderilmiş olan öğrencilerin memur olan eşleri ile 77 nci maddeye göre izin verilenlerin memur olan eşlerine görev veya öğrenim süresi içinde aylıksız izin verilebilir.” ifadesi yer almaktadır.

15/03/1988 tarihli ve 19755 sayılı resmi gazetede yayımlanan 01.02.1988 tarih ve 4620/1 sayılı Genel Kurul Kararında aylıksız izinli olan devlet memurunun memuriyet sıfatının devam ettiğini belirmek suretiyle eş ile bakmaya mecbur oldu ana, baba ve çocuklarının tedavi giderlerinin kumrunca ödenmesi yönünde karar vermiştir. Sayıştay kararı da bu görüşümüzü destekler mahiyettedir.

Sayıştay Kararı için tıklayınız.

5510 sayılı Kanunun "Kanunları gereğince görevden uzaklaştırılanlar, tutuklananlar veya görevine son verilenlerin sigortalılıkları ve primleri " başlıklı 45 inci maddesinde "Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanlardan, ilgili kanunları gereğince kullandıkları aylıksız izin sürelerinin bitiminden sonra göreve başlayanlar ile göreve başlaması için tanınan süreler ile bir yıl ve daha az süreyle aylıksız izne ayrılanların aylıksız izin sürelerinde bu Kanunun 67 nci maddesinde aranan 30 günlük prim ödeme şartı aranmaz. Bu durumdaki sigortalıların aylıksız izinli oldukları süreler için prime esas kazanç alt sınırının altında olmamak kaydıyla aylıksız izne ayrıldıkları tarihteki prime esas kazançları üzerinden % 12 oranında genel sağlık sigortası primi işverenlerince ödenir. Ancak askerlik hizmeti nedeniyle aylıksız izne ayrılanların genel sağlık sigortası priminin ödenmesinde, bir yıllık süre sınırı uygulanmaz."ifadesi yer almaktadır.

Aylıksız izin memura 657 sayılı Kanunun ile tanınmış bir hak olup, aylıksız izin memurun memuriyet sıfatını sona erdirmemektedir. Memuriyet maaş dışındaki hak ve vecibeleri devam etmektedir.

Aylıksız izinde olan memurların GSS primleri kurumlarınca ödenmektedir.

Belirtilen mevzuat ve açıklamalar çerçevesinde;

1-Aylıksız izinde olan devlet memurlarının maaş dışındaki hak ve vecibelerinin ve memuriyet sıfatlarının devam etmesi sebebiyle memurken yapabilecek işleri aylıksız izinde iken yapabilirler.

2-Memurken yapamayacakları işleri aylıksız izinde iken yapamamaktadırlar.

3-657 sayılı Kanuna tabii memurlar mezkur 28 inci madde uyarınca memurken veya aylıksız izinde iken Eczane açıp işletmeleri mümkün bulunmamaktadır.